Stichting Vogeleiland is genomineerd voor de Deventer Promotieprijs. Tijdens de feestelijke avond op 7 mei 2024 in het Burgerweeshuis in Deventer kon je genieten van de speech van voorzitter Freekje Vervoord. Heb je het gemist? Of smaakte de verkorte versie van de speech naar meer? Dan lees je ‘m hier in alle rust nog even na!
“Graag neem ik jullie mee naar de Tachtigjarige Oorlog. Want de geschiedenis van Het Vogeleiland begint eigenlijk al in 1591. In dat jaar herovert Prins Maurits de stad Deventer op de Spaanse troepen. De Prins verordonneert de aanleg van vestingwerken. Zo’n 200 meter buiten de oude stadsmuren worden een gracht, ravelijnen en bolwerken aangelegd.
Deventer kon hierdoor bijna drie eeuwen lang geen kant op. De vestingswerken moesten intact blijven, het schootsveld onbebouwd en Deventer draaide op voor de kosten van het onderhoud. Als klap op de vuurpijl moesten onze inwoners ook nog eens een regiment aan soldaten gratis inwoning bieden. De eens zo trotse Hanzestad verwerd tot een slaperig provinciestadje waar de tijd leek stil te staan.
Het wrange aan deze hele situatie was dat de vestingswerken al heel snel achterhaald bleken. Totaal niet opgewassen tegen moderne oorlogsvoering en geavanceerd geschut. Zonder slag of stoot namen de Franse troepen de stad in 1795 in. Toch duurde het nog bijna honderd jaar voordat de Vestingwet werd aangenomen. Daarin werd geregeld dat Deventer geen vestingstad meer was. Eindelijk kon de stad weer groeien en doemde een groot vraagstuk op…
Want wat te doen met de half vervallen vestingwerken die om de stad heen lagen? Andere, rijkere steden benutten die ruimte om er opera’s, schouwburgen, stadspaleizen, stations en chique villa’s te bouwen. Deventer was echter een arme stad en had daar geen geld voor.
Van de nood maakte Deventer echter een deugd. Want het stadsbestuur besloot om van de overwoekerde vestingswerken een heus plantsoen en wandelpark te maken. Een jonge, aanstormende landschapsarchitect, Leonard Springer, diende zich aan voor deze klus.
In de gangbare mode ontwierp hij het huidige Rijsterborgerpark of Nieuwe Plantsoen. Centraal trefpunt in zijn ontwerp werd de tweede ravelijn, een vijfhoekig eiland middenin de stadsgracht. In de volksmond werd dit ravelijn al snel omgedoopt tot Vogeleiland. Vanaf 1887 werd het Vogeleiland een geliefd, want gratis, uitje voor generaties Deventenaren en onze bezoekers.
De gemeente zelf had geen geld, maar burgerinitiatief zorgde ervoor dat het eilandje extra mooi werd. Particulieren en ondernemers zamelden geld in voor de aankleding van het eiland. Met een prieel, een fontein, een kunstmatige grot en een aantal dierenverblijven. Daarin werden een keur aan dieren gehouden. Van vogels tot een valse lynx met drie poten, wasberen, stokstaartjes en aapjes.
Tot de jaren 1970 was Het Vogeleiland in trek. De ideale bestemming voor een gezellige zondag, voor verliefde paartjes of een ommetje in de avond. Maar dan gaat het mis. Toenemend vandalisme, overlast en dierenmishandeling nopen het gemeentebestuur het eiland hermetisch af te sluiten. Het eiland is alleen in de winter al schaatsend over het ijs te bezoeken.
Midden jaren 1980 gaan er stemmen op in de gemeenteraad om het water rondom het vervallen eiland te dempen. Om er maar een weg en parkeerplaatsen neer te leggen. Gelukkig staat een groep betrokken Deventenaren op om het Vogeleiland nieuw leven in te blazen. Het eiland wordt gerevitaliseerd, er komen nieuwe bruggen en opstallen, er is film, muziek, theater, een prachtig horecapaviljoen. Kortom, het Vogeleiland wordt weer de geliefde pleisterplaats van weleer.
Maar vanaf 2010 gaat het bergafwaarts met het eiland. Er is verwarring over de verantwoordelijkheid voor het onderhoud. Vrijwilligers haken af. Melkertbanen en daarmee het toezicht verdwijnen. De overlast neemt toe. En het Vogeleiland wordt rap een no go area, een plek om te vermijden.
Maar wederom wint burgerinitiatief het van de kille realiteit. Een nieuw bestuur vindt met de steun van duizenden sympathisanten en een aantal raadsfracties gehoor bij het College van Burgermeesters en Wethouders. Er worden goede afspraken gemaakt en de gemeente komt over de brug om te investeren in het eiland. Dat was een spannende periode en een tijd van de lange adem, maar het resultaat mag er zijn.
Het Vogeleiland is de afgelopen jaren getransformeerd van no-go tot happy-to-go area. Waar je je – op een minuut slenteren vanuit het station of vijf minuten vanuit de stad – kunt wanen in een groene, rustieke oase. Wilmar en Rogier geven met hun geweldige team een geweldige doorstart aan het horecapaviljoen als Parkcafé Mees. Het is tegenwoordig vechten voor een plekje op het terras en heb je trouwplannen? Boek dan nu alvast deze locatie!
Stichting Vogeleiland is hoeder van het eiland. We zien met een grote groep vrijwilligers toe op de liefdevolle verzorging van de vogels. En in het buitenseizoen organiseren we elke zondag muziekoptredens en doorlopende culturele activiteiten, zoals kunstroute Eilandje. Gratis toegankelijk, mede dankzij de inzet van onze groeiende schare vrijwilligers. Daarnaast zijn we als bestuur druk met de toekomst van het eiland. We willen het Vogeleiland nog mooier, leuker, fijner maken, als kloppend hart van De Kien. Met een derde brug, de terugkeer van het prieel, een nieuwe muziekkoepel, kiosk en dierverblijven.
We hebben één ding geleerd: we moeten blijven investeren in Het Vogeleiland. Met activiteiten, evenementen, mooie plannen voor de toekomst. We komen van ver en zijn daarom enorm trots op deze nominatie. Zij-aan-zij laten onze stichting en Parkcafé Mees zien dat Het Vogeleiland een geweldige meerwaarde heeft voor Deventer en onze bezoekers. We zien deze nominatie daarom als aanmoediging en extra steuntje in de rug om deze monumentale plek te koesteren en te versterken.”
In het festivalseizoen – lente en zomer – zijn er wekelijks muzikale, vrolijke, maar ook bijzondere activiteiten, voor jong en oud. Van relaxte jazz-concerten en swingende bigbands tot knusse kinderprogramma’s, huiselijke theatervoorstellingen en memorabele herdenkingen. Voor elk wat wils! Abonneer je op de agenda van het Vogeleiland of check geregeld onze evenementenpagina voor alle activiteiten, festiviteiten en bijeenkomsten.
Zin in een hapje of drankje tijdens je wandeling op het Vogeleiland en het plantsoen? Bij parkcafé Mees kun je terecht voor heerlijke versnaperingen. Tip: bestel een Bird’s Eye! Dit káts lekkere biertje is speciaal door Deventer bierbrouwerij DAVO gemaakt voor het Vogeleiland. Een deel van de opbrengst komt ten goede van het behoud en onderhoud van het Vogeleiland. Genieten van een biertje en tegelijkertijd het goede doel steunen; wie wil dat nou niet?! Bird’s Eye bier is exclusief verkrijgbaar in de webshop van DAVO bieren en bij parkcafé Mees.