Het Vogeleiland, onderdeel van het rijksmonumentale Rijsterborgherpark in Deventer, heeft zijn naam natuurlijk te danken aan de vogels. We houden hier een aantal soorten siervogels, maar veel wilde soorten rekenen Het Vogeleiland tot hun thuis. In de derde aflevering van dit seizoen maken we kennis met misschien wel de bekendste vogelsoort van Nederland: de duif.
Lachende duif
In volière Het Ei zit momenteel nog maar één duif, een zogeheten lachduif. We zijn op zoek naar nieuw gezelschap voor hem. De lachduif wordt zo genoemd omdat zijn roep iets weg heeft van een menselijke lach. Deze soort komt oorspronkelijk uit Noord-Afrika, maar is een graag geziene gast in Europese volières. Dat komt met name door z’n vriendelijke karakter, iets wat zeker niet voor veel andere duivensoorten geldt. De kleur is geelbruin met een opvallend donker streepje in de nek. Er zijn in de kweek verschillende kleurmutaties ontstaan, waaronder een witte variant. Er bestaan weinig uiterlijke verschillen tussen mannetjes (doffer) en vrouwtjes (duivin), behalve als je goed luistert. Want alleen de doffers koeren. Opvallend is dat de lachduif heel oud kan worden, tot wel 30 jaar!
Stamvader der duiven
Er zijn wereldwijd maar liefst 353 duivensoorten. In Nederland zie je vooral de houtduif, Turkse tortel, stadsduif en holenduif. De stadsduif en zijn verre neef de postduif of huisduif zijn het bekendst. De Afrikaanse rotsduif is de stamvader van deze soorten. Al ver voor de jaartelling is de rotsduif uitgewaaierd over Europa en Azië. Inmiddels kom je deze soort over de hele wereld tegen, met uitzondering van Antarctica. In het oude Egypte werd de duif al gehouden, voornamelijk voor het vlees.
De duif past zich snel aan en eet zowel zaden, granen als vruchten. Het is best opmerkelijk dat deze soort zo succesvol is, want duiven leggen meestal maar twee eieren (een kip al snel tien!) De jongen worden door beide ouders gevoerd met ‘duivenmelk’: in de krop geweekt voedsel dat wordt opgerispt en in de bek van het jong wordt gespuugd. Na twee tot drie weken vliegen de jongen het nest uit. Wat dat betreft hebben duivenjongen het makkelijker dan kippenkuikens, die vanaf hun eerste dag zelf hun kostje moeten zien te vergaren.
Post!
De postduif is misschien wel de meest tot de verbeelding sprekende duivensoort. Ze hebben een bijzonder talent, want ze kunnen zich fabelachtig goed oriënteren. Zelfs honderden kilometers van huis weten ze feilloos de weg terug te vinden. Hoe ze dat precies doen is met raadsels omhuld, maar er zijn aanwijzingen dat de postduif beschikt over zenuwcellen die extra gevoelig zijn voor de richting en intensiteit van het magnetisch veld om de aarde. De bakermat van de postduif is onbetwist België. Maar in Azië is de duivensport ook enorm populair. Er gaan miljoenen in om, niet in de laatste plaats aan weddenschappen er omheen.
Stadsduif
Gert en Hermien werden wereldberoemd (in Nederland) waarin de Amsterdamse duif werd toegezongen: Shalalie, Shalala! In menig stadscentrum komen grote kolonies stadsduiven voor. In Deventer vind je ze amper meer, wellicht ondervinden ze te veel concurrentie van kraaien en meeuwen. De Bergkerk bood ooit onderdak aan een flinke kolonie. Ook op het Grote Kerkhof is geen duif te bekennen, maar zie je nog wel sporen, zoals op de deur van het Stadhuis:
Op andere plekken met voldoende begroeiing kom je gelukkig nog wel de Turkse tortel tegen. Ook op Het Vogeleiland zie je dit ranke duifje regelmatig scharrelen. En de wat plompere houtduif is ook een algemene verschijning.
Sierduiven
Er is een enorme variatie aan sierduiven gekweekt in soms buitenissige modellen zoals de kroppers. Een musduifje weegt maar 35 gram, maar de robuuste bronsvleugelduif het tienvoudige. Op Het Vogeleiland vliegen drie enigszins verbasterde sierduiven rond. Voor die sierduiven is ooit een kunstzinnige duiventil gebouwd ter hoogte van de muziekkoepel. Of de huidige sierduiven daar overnachten, is onduidelijk. Maar mochten ze dat doen, dan slapen ze in ieder geval op stand!
In de volgend vogelblog maken we kennis met een andere wilde soort op Het Vogeleiland. Deze artikelen zijn mede tot stand gekomen dankzij de inbreng van de Deventer Vogelvrienden, dé Deventer vereniging voor liefhebbers van cultuurvogels. Meer weten? Kijk op www.gekleurdezanger.nl of neem contact op met je vragen en opmerkingen.
