Het Vogeleiland, onderdeel van het rijksmonumentale Rijsterborgherpark in Deventer, heeft zijn naam natuurlijk te danken aan de vogels. Niet alleen wilde vogels weten het eiland te vinden, ook worden er diverse soorten siervogels gehouden. In deze serie belichten we de verschillende vogelsoorten. In deze aflevering maken we kennis met de fazanten. We houden er momenteel twee; een mannetje en een vrouwtje, in volière Het Ei.
Fazanten en Romeinen
Fazanten behoren tot de orde Galliformes, de hoenderachtigen, waartoe ook kippen en pauwen behoren. In het wild leefden fazanten oorspronkelijk alleen in Azië, in een strook landen die rond de 50ste Noordelijke Breedtegraad liggen. Trek maar een denkbeeldige lijn van Armenië tot Noord-Korea. De Romeinen brachten de fazant mee naar Europa, waar ze prima gedijden. De bekendste soort is waarschijnlijk de ‘gewone’ fazant, die ook wel bosfazant genoemd wordt. Maar er bestaan wel 30 verschillende ondersoorten. Met wat geluk kun je de fazant in de buurt van Deventer in het wild tegenkomen. Ooit werden fazanten hier in de natuur en op landgoederen uitgezet voor de jacht. Dat is al jaren verboden. De aantallen fazanten in het wild nemen af. Mogelijk doordat de kuikens slachtoffer zijn van de oprukkende vos.
Fazanten, cloaca’s en Mick Jagger
De spijsvertering van vogels is nogal anders ingericht dan bij zoogdieren. Hoenderachtigen, dus ook de fazant, slikken voedsel meteen door. Het voedsel komt terecht in de krop, een soort voorportaal van de maag. Daar wordt het geweekt en fijngemalen met behulp van kleine steentjes, die de vogels hebben doorgeslikt. Ook het uitscheiden van afvalstoffen gaat anders. De urine wordt sterk ingedikt en verlaat het lichaam tegelijk met poep door dezelfde opening, de cloaca. Die cloaca speelt ook een rol bij de voortplanting. Hanen hebben geen piemel. Bij het paren komen hanen en hennen met hun cloaca’s zo dicht mogelijk bij elkaar. Zo vindt de overdracht van zaadcellen plaats. Hoe ze dat voor elkaar krijgen? De cloaca is een heel beweeglijk en gevoelig orgaan. Denk maar aan de lippen van Mick Jagger om een idee te krijgen.
Lust voor het oog
Net als bij veel andere vogelsoorten, zijn de mannetjes bij fazanten het meest spectaculair om te zien. De hanen kunnen wel meer dan een meter lang zijn, waarbij de staart 2/3e van de lengte bepaalt. De hennen zijn eenvoudiger van kleur, vooral bruin en ze missen de lange staart. Zelfs het verenpak van de gewone fazant is een lust voor het oog. Het meest bijzonder om te zien zijn de ondersoorten goudfazant en Lady Amherst. De echte Lady Amherst was de echtgenote van een Engelse gouverneur in Inda. In 1828 introduceerde zij de fraaie Chinese fazanten in Engeland. Men was daar zo enthousiast over dat deze fazant werd vernoemd naar de Lady.
Mozaïek
Fazanten zijn groepsdieren, net als kippen. Een haan heeft het liefst meerdere hennen om zich heen en de hennen lijken dat prima te vinden. Onze fazanten zijn waarschijnlijk een kruising tussen een goudfazant en een gewone fazant. Fazanten zijn heel beweeglijke vogels, dus wat dat betreft zitten ze goed in het ruime Ei op het Vogeleiland. In het mozaïek vóór volière Het Ei, kun je diverse vogelsoorten ontdekken. Het mozaïek is gebaseerd op tekeningen van leerlingen van basisschool De Kleine Johannes in Deventer. Heb jij de fazant al gespot? En kun je ook de andere vogels benoemen? Kleine tip: het zijn 16 soorten!
In de volgende vogelblog maken we kennis met onze Pauw op Het Vogeleiland. Deze artikelen zijn mede tot stand gekomen dankzij de inbreng van de Deventer Vogelvrienden, dé Deventer vereniging voor liefhebbers van cultuurvogels. Meer weten? Kijk op www.gekleurdezanger.nl of neem contact op met je vragen en opmerkingen.
