De bewoners van het Vogeleiland – deel 6 – De Kakariki
Het Vogeleiland, onderdeel van het rijksmonumentale Rijsterborgherpark in Deventer, heeft zijn naam natuurlijk te danken aan de vogels. Niet alleen wilde vogels weten het eiland te vinden, ook worden er diverse soorten siervogels gehouden. In deze serie belichten we de verschillende vogelsoorten. Vandaag maken we kennis met een van de meest in het oog springende bewoners van voliere Het Ei: de kakariki. Maar voordat we dat doen, moeten we het eerst hebben over erfelijkheid.
Vererving
Siervogels komen in de meest uitbundige kleuren en vormen voor. Kwekers hebben daar een belangrijke hand in. Zij kweken gericht met vogels om onderscheidende kleuren en vormen te benadrukken en uit te vergroten. De jongen van deze vogels kunnen de bijzondere eigenschappen van hun ouders erven. Maar dat hoeft niet. De jongen kunnen ook hun natuurlijke kleur behouden. Vogelvrienden noemen dat de wildkleur. Als het om vererving gaat zijn er een aantal basisbegrippen. Mutatie is er zo een. Onder een mutatie verstaan we een blijvende verandering in het erfelijk materiaal. Als we het in de vogelwereld over mutaties hebben, dan bedoel we meestal een uitwendige verandering. Dus in kleur of verenkleur. Voor het innerlijk van de vogel is minder belangstelling.
Dominant
Het begrip dominant (overheersend) wil zeggen dat een eigenschap zichtbaar terugkomt in de nakomeling. Als een roodbonte koe een kalf krijgt van een zwartbonte stier, dan zal het kalf altijd zwart zijn. De zwarte kleur is bij koeien dominant. De tegenhanger van dominant is recessief. Een bijzondere situatie doet zich voor als het gen dat verantwoordelijk is voor de kleur, op hetzelfde chromosoom zit als het gen dat het geslacht bepaald. We spreken dan van geslachtsgebonden kleurvererving.
Zeldzaam
In veruit de meeste gevallen is de wildkleur van een vogel dominant. Daarom zie je in de vrije natuur hoogst zelden kleurmutaties. Ze ontstaan wel, maar gaan snel weer verloren door de partner van een mutatievogel hoogstwaarschijnlijk een wildkleurvogel is. Daarnaast kan een opvallende kleurmutatie natuurlijk zeer nadelig zijn voor de overlevingskansen van een dier dat het moet hebben van een schutkleur. In de volière ligt het anders. Door gerichte kweek lukt het dan wel om een mutatie te isoleren en door te geven aan het nageslacht.
Kakariki
En dat brengt ons uiteindelijk bij de kakariki. Een van de meest in het oog springende bewoners van Het Ei is de heldergele Roodvoorhoofd Kakariki. Het is een prachtig voorbeeld van een kleurmutatie. De wildkleur van de kakariki is namelijk groen. Van oorsprong komt deze vogel voor in Nieuw-Zeeland. De naam schijnt uit het Maori te komen, de taal van de inheemse bevoling. Kakariki’s meten van kop tot staart ongeveer 28 cm en wegen circa 80 gram. Naast zijn opvallende verschijning staat de kakariki te boek als een levendig en zeer verdraagzame vogel.
In de komende afleveringen van deze serie nemen we de verschillende parkietensoorten in het Ei en de Grot onder loep. Deze artikelen zijn mede tot stand gekomen dankzij de inbreng van de Deventer Vogelvrienden, dé Deventer vereniging voor liefhebbers van cultuurvogels. Meer weten? Kijk op www.gekleurdezanger.nl of neem contact op met je vragen en opmerkingen.
